سراب و سمرقند
رمانی که بوی کلیشه نمی‌دهد
«شعار» یعنی به سطح آمدن معنا. یعنی آنچه می‌گویی دقیقا همان باشد كه می‌خواهی.
شعار دادن در ادبیات مذموم است؛ چرا كه كار ادبیات، پنهان كردن خواسته مولف در لایه‌های متن ادبی است. این مخاطب است كه باید از لا‌به‌لای كلمات و تركیبات و تشبیهات و آرایه‌ها و صنایع ادبی، از بین رابطه تارعنكبوتی كلمات یك بیت یا از میان كلاف سردرگم اشارات نویسنده در جملات رمان، از میان تصویرها، «معنا» را بیرون بكشد.
این است كه هر وقت می‌بینیم، معنا در یك اثر ادبی سهل‌الوصول و دست یافتنی است، آن اثر را متهم به شعاری بودن می‌كنیم و یك نمره از نمره‌اش كم می‌كنیم.
نویسنده‌های بزرگ همیشه با معناهای زیادی دست و پنجه نرم كرده‌اند و به لطایف‌الحیل متوسل شده‌اند تا معنا را در عمق اثر ادبی خود جای دهند تا مخاطب پس از یك كنكاش به كشف برسد و از این كشف لذت ادبی ببرد. كار سخت نویسنده همین است كه چگونه معنا را در اختیار مخاطب بگذارد كه متهم به شعارزدگی نشود. مطمئن باشید «ویكتور هوگو» وقتی داشت «ژان وال ژان» را به سراغ شمعدان‌های نقره می‌فرستاد به همین مسئله می‌اندیشید و تالستوی هم وقتی داشت آناكارنینا را به زیر چرخ‌های قطار هل می‌داد در همین فكر بود!
+ نوشته شده در شنبه دوازدهم مرداد ۱۳۹۲ ساعت 18:26 توسط پینه دوز تنها
|